گام‌های نهایی تعامل ، حسن فتحی

با نزدیک شدن به روز 24 آذرماه که روز بسته شدن پرونده پی.ام.دی در آژانس است، اقدامات طرفین متعهد در برجام برای حل و فصل مسائل برجای‌مانده شدت گرفته و طرفین در تلاش هستند در موعد مقرر مشکلی برای رفع تحریم‌ها و اجرایی شدن توافق‌ها وجود نداشته باشد.

سخنان و مواضع اخیر مسئولان ایرانی و آژانس در کنار گزارشاتی که انتشار یافته، گویای این واقعیت است که همه دست به دست هم داده‌اند تا برجام از قوه به فعل درآمده و تعامل میان ایران با جامعه جهانی از شعار به عمل تبدیل شود.

با تکمیل امضاهای سند بازسازی اراک و انتشار گزارش اخیر آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این واقعیت آشکار شد که طرفین تمایلی به وقت‌کشی نداشته و خواستار حل و فصل نهایی پرونده‌ای هستند که بیش از یک دهه مورد کشمکش قرار داشته و بارها در آژانس و شورای امنیت سازمان ملل به بحث گذارده شده است. ولی یک واقعیت که حائز اهمیت است، این مساله است که رفع تحریم‌ها که به نوشته بلومبرگ از اواسط ژانویه آغاز خواهد شد، به سرعت اقدامات ایران و راستی‌آزمایی آژانس و در نهایت شفاف‌سازی طرفین، ارتباط مستقیم دارد.

حل و فصل پرونده هسته‌ای و راستی آزمایی مساله‌ای یکطرفه نیست که فقط ایران یا طرف مقابل را شامل شود، بلکه ایران در این راستا باید دست به اقداماتی زده و تغییراتی را در برنامه و تاسیسات هسته‌ای خود ایجاد کند. در مقابل، کشورهای گروه 1+5 و آژانس نیز ناگزیر هستند تمهیداتی اندیشیده و موانع را برداشته و راه را برای ارتباط آزاد ایران با جامعه جهانی هموار سازند. به همین دلیل روزها و هفته‌های آتی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و ناگزیر تحولات آن باید با جدیت رصد شود.

ایران امیدوار است در ژانویه سال جدید میلادی محدودیت‌های اعمال‌شده توسط شورای امنیت سازمان ملل برچیده شده و این کشور بتواند راه تعامل با جهانیان را پیش گرفته و با آسودگی خاطر قدم در عصر جدید روابط با کشورهایی بگذارد که سال‌ها رویاروی هم قرار گرفته بودند.

این واقعیت را باید پذیرفت که اوضاع در منطقه استراتژیک خاورمیانه و خلیج‌فارس بسیار بحرانی بوده و تقابل کشورها و نفرت‌پراکنی برخی از آنها، بر وخامت اوضاع افزوده است. به همین دلیل می‌توان اعلام کرد دوستی و تعامل کشورها می‌تواند به همکاری و تنش‌زدایی منجر شده و زمینه مساعدی را برای قلع و قمع مشکل‌آفرینان فراهم سازد. لذا در این شرایط، ایران و جامعه جهانی با توجه به وضعیتی که به وجود آمده نیاز به همراهی و همفکری داشته و در سایه روابط حداکثری قادرند بر مشکلات و ناملایمات غلبه کرده و راه را به روی افراط‌گرایی و سوءاستفاده یا در حقیقت استفاده ابزاری از مذهب، مسدود سازند. این واقعیت زمانی تحقق خواهد یافت که در سایه رابطه حداکثری، کشورها قادر باشند در کنار هم به تعامل و همراهی اقدام کرده و دست در دست یکدیگر جبهه واحدی تشکیل دهند که همچون سدی در برابر دشمنان و آنهایی که درصدد لطمه‌زدن به کشورها و ملت‌ها هستند، قرار بگیرند.