اعتماد سازی و رابطه حداکثری، حسن فتحی

شرایط جدیدی که به وجود آمده و شکافی که در دیوار شک و تردید بین ایران با جهانیان ایجاد شده، سبب گردیده دورنمای آینده رابطه، روشن و قابل قبول شود. حرکت در این مسیر قادر است اعتمادسازی را تقویت کرده و به رفع مشکلات و تنش‌ها منجر شود. زیرا این واقعیت را باید پذیرفت که با دشمنی و تقابل نمی‌توان رابطه‌ها را توسعه داده و یا مانع چالش‌ها شد؛ به همین دلیل همواره بر این مساله تاکید گردیده که دوستی راهگشا بوده و می‌تواند درها را به روی همه بگشاید.

سخنان اخیر رئیس‌جمهور در مصاحبه با رسانه‌های خارجی نشان از این مساله داشت که سیاست خارجی ایران با آنچه قبلا بوده تغییر کرده و به سوی تقویت دوستی‌ها و تعامل گرایش یافته است. زمانی که روحانی اعلام می‌دارد قادریم مسائل مهم را با مذاکره و منطق حل و فصل کنیم، یعنی ایران در عوض تقابل، راه تعامل و دوستی را پیش گرفته و درصدد است از این طریق مانع تشدید اختلافات و چالش‌هایی شود که هیچ نفعی برای ایران نداشته و در عوض، سبب پیدایش و تقویت مشکلاتی گردیده که رهایی از آنها بسیار سخت و طاقت‌فرسا به نظر می‌رسد.

برای تنش‌زدایی و تقویت دوستی‌ها آنچه بیش از همه ضروری است اعتمادسازی و حرکت به سوی کاهش تخاصم با توجه و در نظر گرفتن احترام متقابل است. در چنین وضعیتی چالش و مساله‌سازی، مفید و راهگشا نبوده و در عوض کاستن از ناملایمات به افزایش بی‌اعتمادی کمک می‌کند.

ایران نیازمند ترمیم رابطه با جهانیان از طریق اعتمادسازی است. اگرچه اعتمادسازی جاده یکطرفه نیست که فقط نیاز به مشارکت یک طرف باشد، اما این روند زمانی می‌تواند با موفقیت همراه باشد که طرفین مایل به از سر راه برداشتن موانع و حرکت به سوی آینده‌ای بهتر باشند.

این واقعیت را باید پذیرفت که شرایط جدید نیاز به گفتمان جدید و تغییر دیدگاه دارد. زمانی که سخن از تعامل و تنش‌زدایی است، مشت‌های گره‌کرده جای خود را به آغوش باز داده و گفتمان سازنده جای پرگویی‌های بی‌حاصل و تنش‌زا را می‌گیرد. در این مقطع باید اعتراف کرد که تاکید رئیس‌جمهور بر تعامل و گفت‌وگو، نشانه ضعف و سستی و یا به تعبیر مساله‌دارها، کوتاه‌آمدن در قبال افزون‌طلبی دیگران نیست، بلکه ایران در عمل اثبات کرده که با قدرت در راه تحقق خواسته‌ها و اهداف خود حرکت کرده و اگر از رابطه حداکثری سخن می‌گوید، برای حرکت به سوی کاهش تخاصم و تقویت اعتمادسازی و از میان برداشتن دیواری است که مانع نزدیکی ملت‌ها و برقراری رابطه مسالمت‌آمیز شده است.