ایران تولید گاز خود را افزایش می‌دهد، سعید کاکاآقازاده

در بخش انرژی اهمیت ایران تنها به دلیل وجود 158 میلیارد بشکه نفت خام و صادرات آن نیست، بلکه ارزش تولید و ذخایر گازی، آن بیشتر از نفت است. ایران در نظر دارد تولید گاز خود را تا سال ٢٠١٨ به دو برابر برساند. اگرچه این هدف در این مدت کوتاه بسیار بلندپروازانه است، اما با راه‌اندازی تاسیسات پیشرفته و سرمایه‌گذاری در منابع گازی رسیدن به این هدف چندان دور از ذهن نخواهد بود. ایران در سال گذشته میلادی، تولید گاز خود را بیش از پنج درصد افزایش داده و به ۱۷۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب رسانده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد تولید گاز فرآوری‌شده کشور طی سال ۹۳ در حدود هشت درصد افزایش یافته و به رقم ۱۸۸ میلیارد مترمکعب رسیده است. ضمن آنکه ذخایر گاز ایران درحدود ٣۴ تریلیون مترمکعب است که این میزان گاز معادل بیش از٢۴٠ میلیارد بشکه نفت خام است. همچنین ایران سالانه نزدیک به ١٨٠ میلیارد مترمکعب گاز فرآوری شده تولید می‌کند که از این میزان ذخایر گازی سالانه نزدیک به ١٧۵ میلیارد مترمکعب گاز مصرف داخلی می‌شود که برابر ۵٧ درصد از کل مصرف انرژی کشور است. از سوی دیگر بسیاری بر این باورند که ایران می‌تواند طی 15سال آینده به یکی از منابع اصلی تامین گاز اروپا تبدیل شود. حتی نماینده یکی از شرکت‌های انرژی اروپا گفته است اتحادیه اروپا می‌تواند تا سال 2030 میلادی، سالانه بین 25 تا 35 میلیارد مترمکعب گاز از ایران وارد کند. این مقدار واردات گاز از این کشور با سطح گاز خریداری‌شده از شمال آفریقا برابری خواهد کرد. درحالی که ذخایر گازی ایران برای صادرات مورد توجه بسیاری از کشورها است، ولی این کشور با کمبود گاز نیز مواجه است؛ به طوری که برای نیروگاه‌های برق و توقف مصرف گازوئیل و نفت کوره در این بخش، سالانه ٢٠ میلیارد مترمکعب گاز اضافی نیاز دارد. همچنین در حدود ٣٠ میلیارد مترمکعب گاز برای تزریق و جلوگیری از شتاب افت فشار تولید نفت خام در این میادین باید مصرف کند. البته ایران با رشد مصرف سالانه گاز هم مواجه است، خصوصاً اینکه چندین پروژه عظیم پتروشیمی نیز در دست احداث دارد و می‌خواهد تولید پتروشیمی خود را از ۴۴ میلیون تن در سال به حدود ١٠٠ میلیون تن در پنج سال آینده برساند. اما با توجه به افت قیمت نفت، همچنین ذخایر عظیم گاز ایران که برابر ١٨ درصد از کل ذخایر متعارف گاز جهان است، به نظر می‌رسد شرکت‌های غربی برای حضور در پروژه‌های گازی و یا واردات گاز از ایران عجولانه تصمیم نخواهند گرفت. هم‌اکنون ایران تنها به کشور ترکیه گاز صادر می‌کند که حجم آن حدود 7‌/‌9 میلیارد مترمکعب در سال است، اگر بخواهد میزان گاز خود را افزایش دهد خط لوله موجود در صورت نصب کمپرسورهای جدید، تنها قادر به افزایش تا 12 میلیارد مترمکعب است. به عبارتی، ایران شانسی برای افزایش صادرات گاز به ترکیه از طریق خط لوله موجود ندارد و تنها راه ممکن ساخت خط لوله جدید است و برای احداث خط لوله سراسری به طول ٨۵٠ کیلومتر نیاز به ۶ میلیارد دلار دارد. این خط لوله در صورت احداث می‌تواند سالانه ٣٠ میلیارد مترمکعب گاز را از پارس جنوبی به مرزهای ترکیه برساند و از طریق ترکیه می‌توان به اروپا دسترسی داشت. از آنجایی که اتحادیه اروپا حاضر نیست تا وابستگی زیادی به گاز روسیه داشته باشد. به همین علت از حداث چنین خطوط لوله‌ای حمایت می‌کند. البته این تنها گزینه پیش روی ایران نیست، بلکه تا چندی پیش شرکت «توتال» برای ساخت واحد مایع‌سازی گاز در پارس جنوبی قرارداد داشت و شرکت «لینده آلمان» نیز قراردادی برای ساخت یک مجتمع عظیم تولید سالانه ١٠ میلیون تن گاز مایع با ایران داشته است. همچنین شرکت ملی نفت ایران با یک شرکت سرویس‌دهنده شناورهای گاز مایع‌ساز (کشتی‌های اف‌آل‌ان‌جی) مذاکراتی آغاز کرده است. این شناورها گاز طبیعی را در سواحل دریا دریافت کرده و حجم آن را در روی خود شناور طی عمل مایع‌سازی حدود ۶٠٠ برابر کاهش داده و به بازارهای مقصد حمل می‌کنند؛ با این گزینه، ایران می‌تواند از ١ تا ٢ میلیارد مترمکعب گاز به اروپا صادر کند.