بلاتکلیفی در بازار بیمه، سعید کاکاآقازاده

اقتصاد بیشتر کشورهای جهان به بیمه و حمایت آنها متکی بوده و وجود شرکت‌های بیمه ضامن امنیت و ثبات در هر جامعه‌ای است، به‌خصوص برای کسانی که فعالیت‌های اقتصادی می‌کنند. از آنجا که حوادث، غیرقابل پیش‌بینی هستند، وجود شرکت‌های بیمه نه‌تنها باعث اطمینان و امنیت خاطر، بلکه موجب افزایش کارایی در هر فعالیت تولیدی و بازرگانی خواهد شد. بیمه اولین بار در سال 1310 فعالیت خود را  در ایران آغاز کرد و در همان سال قانون نظام‌نامه ثبت شرکت‌ها به تصویب رسید و بسیاری از شرکت‌های بیمه خارجی در ایران فعالیت خود را شروع کردند. حضور این شرکت‌ها در ایران باعث شد تا مسئولین کشور به فکر ایجاد شرکت بیمه بیفتند. به همین دلیل در سال 1314 شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه 20 میلیون تومان تاسیس شد. در طی این سال‌ها نیز بیمه در ایران گسترش بسیاری پیدا کرد و هم‌اکنون شرکت‌های بخش خصوصی نیز در ارائه خدمات بیمه‌ای فعالیت می‌کنند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بیمه غربی و خاورمیانه بازار 8 میلیارد دلاری بیمه ایران را بعد از توافق جامع هسته‌ای «جذاب» ارزیابی می‌کنند. اما تا لغو تحریم‌ها آنها تمام جنبه‌ها را در نظر گرفته و با احتیاط بیشتری برای حضور در ایران تصمیم خواهند گرفت. اکنون شرکت‌های بیمه در جهان به دلیل منازعات منطقه‌ای، بی‌ثباتی در خاورمیانه و لغو کامل تحریم‌ها تا اندازه‌ای برای حضور در ایران در بلاتکلیفی قرار گرفته‌اند. با این حال بسیاری از آنها بازار بیمه ایران را به‌خصوص در بخش دریایی و انرژی برای سرمایه‌گذاری مناسب و خوب ارزیابی می‌کنند. حتی برخی کارشناسان بر این باورند که بازگشت به بازار بیمه ایران تا پایان سال 2016 می‌تواند مورد انتظار باشد، اما برخی شرکت‌ها به دلیل نگرانی از اینکه مشخص نیست تحریم‌ها چه زمانی برداشته خواهد شد فعلا امکان بازگشت به ایران را پیش‌بینی نمی‌کنند. از طرفی نمی‌خواهند فرصت 8 میلیارد دلاری بازار بیمه ایران را از دست بدهند. باید توجه داشت که ایران، دومین اقتصاد بزرگ در میان کشورهای خاورمیانه و آفریقای شمالی است و با داشتن منابع عظیم نفت و گاز و همچنین دیگر منابعی که دارد توجه بسیاری از شرکت‌های بیمه در جهان را به خود جلب کرده است، به طوری که لودویک سوریان، اقتصاددان ارشد بخش بیمه شرکت فرانسوی «اویلرهرمس» گفته است خیز اساسی در اقتصاد ایران در سال آینده میلادی اتفاق خواهد افتاد، هرچند جلب اطمینان مصرف‌کنندگان داخلی و سرمایه‌گذاری خارجی ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. براساس گزارش‌های اعلام‌شده از زمان فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی در سال 1991، ایران بزرگ‌ترین اقتصاد منطقه است که دوباره به بازرگانی و سیستم مالی جهان می‌پیوندد. هم‌اکنون بسیاری از شرکت‌های بیمه خارجی در انتظار تصمیم دولت ایران هستند تا مشخص شود بعد از لغو تحریم‌ها اجازه همکاری به کدام شرکت‌ها برای فعالیت در این کشور داده می‌شود. ضمن آنکه مدیر بخش دریایی شرکت بیمه کارگزاری ویلیس، گفته است که این شرکت سال‌ها با ایران همکاری داشته و اکنون باید ببینیم چه چیزی در ایران اتفاق خواهد افتاد، اگرچه در انتظار فرصتی هستیم تا هرچه زودتر با ایران ارتباط برقرار کنیم. همچنین قبل از تحریم‌ها بیمه اتکایی در زمینه نفت و کشتیرانی ایران توسط شرکت‌های بیمه «لویدز» لندن انجام می‌شود. از طرفی اعضای شرکت بازار «لویدز» مانند شرکت «‌بیزلی» گفته‌اند هنوز بررسی برای همکاری با ایران را آغاز نکرده‌اند. رئیس این شرکت خاطرنشان می‌کند معامله با ایران تا برداشته شدن کامل تحریم‌ها امکان‌‌پذیر نیست و نیاز به شفافیت بیشتری در این زمینه داریم. افزون براین براساس گزارش برخی از منابع، شرکت‌های غربی در رقابت با شرکت‌های روسی و هندی پیش‌تر وارد بازار بیمه ایران شده‌اند. با این حال، شرکت‌های بیمه خارجی در بخش‌هایی مانند انرژی و دریایی بهتر از بیمه خودروسازی می‌توانند به بازار ایران برگردند، چراکه برای همکاری در این بخش‌ها نیازی نیست در داخل ایران حضور داشته باشند. همچنین در زمینه بیمه هوایی، بهداشت، صنایع تولیدی، بازرگانی و دیگر بخش‌های اقتصادی اگر شرکت‌های بیمه خارجی فعالیت خود را آغاز کنند حضور آنها می‌تواند با دیگر شرکت‌های بیمه در ایران فضایی رقابتی ایجاد کند که چنین اتفاقی باعث ارتقای ارائه خدمات به بیمه‌گذاران خواهد شد.