تقلب فولکس ‌واگن و عواقب آن ، دکتر منوچهر کیانی

در ماه سپتامبر سال جاری یعنی دو هفته پیش، بازرسان و متخصصین فنی آمریکا، بعد از تحقیقات و آزمایش‌های مختلف متوجه شدند که مدت‌هاست در میزان مواد سمی که از سوخت اتومبیل‌های فولکس‌واگن به بیرون متصاعد می‌شود، با «نرم»‌ها و اندازه‌های اجباری آمریکا در موارد و سرعت‌های مختلف همخوانی ندارد و در عمل تقلب صورت می‌گیرد.

مقامات آمریکایی بعد از اطمینان یافتن از تقلب، آن را رسانه‌ای کردند و از این طریق ضربه‌ای سخت و شاید جبران‌ناپذیری به دومین خودروساز جهان بعد از تویوتا وارد کردند.

بعد از اعلام مقامات آمریکایی، در تاریخ 20 سپتامبر مدیران فولکس‌واگن قبول کردند که در تولید موتور‌های با سوخت دیزل در آمریکا از نرم‌افزاری استفاده کرده‌اند که سبب این تقلب شده است. تا آن زمان حدود 8 میلیون اتومبیل دیزل‌سوز با نام‌های گوناگون در آمریکا تولید و فروخته شده بود.

یک روز پس از اعتراف مدیران فولکس‌واگن، قیمت سهام این شرکت 23 درصد ارزش خود را از دست داد و وقتی دو روز بعد از آن هم که مدیران فولکس‌واگن در اروپا اعتراف کردند که از این نرم‌افزار تقلبی در تعدادی از اتومبیل‌های ساخت خارج آمریکا نیز استفاده شده است، مجددا سهام شرکت 20 درصد از ارزش خود را از دست داد و مرتبا شروع به کاهش کرد، به طوری که ارزشی را پیدا کرد که به قیمت روزهای اولی که تعدادی از سهام برای فروش عرضه می‌شد، رسید. سهمی که تا آن وقت یکی از گران‌ترین سهام جهان بود. سقوط ارزش سهام فولکس‌واگن نه‌تنها به «برند» VW لطمه سنگین وارد ساخت، بلکه روی مارک‌های معتبر دیگر مانند BMW و BENZ نیز اثر گذاشت و حتی شاخص بورس فرانکفورت راهم پایین آورد.

شرکت فولکس‌واگن در سال 1937، یعنی دو سال قبل از شروع جنگ جهانی دوم در دهکده کوچکی به نام «ولفزبورگ» (Wolfsburg) که اکنون به شهر بزرگی تبدیل شده است، تاسیس شد. طراح مدل موفق اولیه فولکس‌واگن فردیناند پورشه بود. اولین اتومبیل‌های فولکس‌واگن بعد از جنگ ساخته شدند و به سرعت بازار‌های خود را به دست آوردند. این شرکت شروع به رشد کرد، مدل‌های موفق جدیدی را به بازار آورد و دامنه فعالیتش را گسترش داد و در آمریکا، برزیل، اسپانیا و چند کشور دیگر شروع به تولید کرد.

فولکس‌واگن به‌تدریج شرکت مادر و هلدینگی را به وجود آورد که شرکت‌های آودی، سیات، اشکودا و پورشه جزو آنهاست و توانسته مارک‌های فوق‌العاده معروفی را نظیر لامبورگینی (Lamburghini)، بنتلی (Bentley) و بوگاتی (Bugatti) را در تعداد محدودی تولید کند. در حال حاضر بیش از 600 هزار نفر در شرکت فولکس‌واگن در سراسر جهان اشتغال دارند و فروش این شرکت در سال 20114 بالغ بر 200 میلیارد یورو بود.

پس از فاش شدن تقلب فولکس‌واگن، رئیس هیات مدیره در جمع خبرنگاران حاضر شد و به تقلب انجام‌شده اعتراف کرد و از خریداران و مردم پوزش خواست و وعده داد که خسارات وارده را جبران نماید و رضایت خریداران را جلب کند. البته در آمریکا شرکت باید جریمه چند میلیارد دلاری را هم بپردازد و در آلمان ممکن است افرادی که تقلب کرده‌اند، به جرایم کیفری محکوم شوند. پس از فاش شدن تقلب، رئیس هیات مدیره استعفا کرد و فورا رئیس شرکت پورشه به جانشینی وی انتخاب شد.

در ایران وقتی که کیفیت خودرو‌های ساخت داخل مرتبا کاهش یافت و اعتراض خریداران تغییری در رفتار تولیدکنندگان به وجود نیاورد تا اینکه خریداران تا حدودی از خرید خودروهای داخلی خودداری کردند، خبرگزاری جمهوری اسلامی در ششم مهرماه از قول مدیر عامل شرکت ایران خودرو گزارش داد: «از آنجایی که ارتقای محصولات تولیدی در ایران‌خودرو در دستور کار قرار گرفته طی دو ماه اخیر 10 سازنده غیرکیفی از چرخه خرید ایران‌خودرو حذف شده است».